Lawrence of Arabia

Na een onvergetelijke ervaring in de woestijn van Cholistan ben ik inmiddels weer aan het werk op de ambassade in Islamabad. Een verschil van dag én nacht kan ik je vertellen.
Afgelopen woensdagochtend om 8.00 per minibus vertrokken naar het busstation van Rawalpindi. Hier staan de moderne bussen van de vervoersorganisatie Daewoo Express die mij in vier-en-half-uur naar Lahore zouden vervoeren. Ik was enkele dagen geleden door een bevriende Pakistaanse Brigadier uitgenodigd om een woestijnsafari te gaan maken in het zuidoosten van Pakistan. Ik kon in Lahore bij een familielid van de gepensioneerde Brigadier Akram Khan overnachten. Dat moet je mij dus geen twee keer zeggen…

Dus per luxe touringcar naar Lahore. Een prachtige rit waarin je langzaam het Pakistaanse landschap ziet veranderen: in veel rots, zand en stof. Je reist vanuit de schone, groene hoofdstad Islamabad naar de oostelijke provincie Punjab. Met de hectische provinciestad Lahore als centrum. Hier aangekomen om 14.00 opgepikt door Sunny, de neef van Mohammad Akram, student aan de prestigieuze Lahore University of Management Sciences (LUMS), dé Bussiness School van Lahore. Na een vette hap bij de McDonald (die heb je ook hier…) heeft hij mij gedropt in het internetcafé van de universiteit. Hij had namelijk nog een college te volgen. Daarna hebben we samen met Khizr, een vriend van Sunny, per auto de stad een beetje verkend. Ik moet hier zeker terugkomen na het zien van alle prachtige moskeeën, winkels en restanten van het Mongoolse- en Britse Rijk. Na een schitterende plek voor het avondeten, bij Cookoo's Café, met zicht op de oude stad en de Badshahi-moskee overnacht in Sunny’s kolossale studentenhuis.
Op donderdagochtend heeft Sunny mij afgezet bij de Adventure Foundation Pakistan, de organisator van de desert-tour. Hier vertrokken we per Coaster (soort minibusje) om 9.30 met 13 mensen in de richting van de stad Bahawalpur. Naast vier Pakistanen, drie Koreanen, een Duitse én een enthousiaste Nederlander reisden er een kok, twee chauffeurs en Abduhu, de gids, mee. Na een vermoeiende rit (zo’n acht uurtjes boemelen) arriveerden we rond 17.00 in Bahawalpur. Onderweg werd het landschap zichtbaar droger, en dus veranderden de landbouwgronden ook: ontelbare rijst-en katoenvelden kwam ik er tegen. De Punjabi hebben daarbij wel de beschikking over een ingenieus irrigatiesysteem om alle gewassen te laten groeien. Dat is zeker nodig omdat het hier s’zomers minstens veertig graden wordt.

Na een kort bezoek aan de markaz van Bahawalpur nog een uurtje doorgereden naar een van Pakistan’s nationale parken: Lal Sohawa. Hier onze koepeltentjes opgezet en na een goede, maar pittige Pakistaanse maaltijd (veel kip én chipatti, het Pakistaanse brood) snel gaan slapen. De volgende dag zou de woestijn bereikt worden.

Na de neushoorn en enkele papegaaien in het park gezien te hebben (wat overigens gesponsord wordt door de Nederlandse afdeling van het WWF) vertrokken via het plaatsje Yazman naar Channan Pir. Dit is een van de plekken in dit gebied, middenin de Cholistan-woestijn van Punjab met een mausoleum. Zeer belangrijk voor vooral de lokale bevolking. Korte tijd later (nadat onze chauffeur drie keer verkeerd reed; het is niet echt toeristisch gebied hier) kwam ons doel in zicht: het fort van Derawar. Een prachtig groot fort van zo’n driehonderd jaar oud. Vlak ervoor de tentjes opgeslagen en het gebied een beetje verkend. Een prachtige zonsondergang gezien en een ijskoude, heldere nacht meegemaakt. Maar gelukkig was er voor goede synthetische slaapzakken en matrassen gezorgd. Onvergetelijk deze nachten in de woestijn, op ongeveer honderd kilometer van de grens met India!

Op zaterdag hebben we uiteindelijk gedaan waar we voor gekomen waren: een kamelenreis door de woestijn. Direct deed mij alles denken aan mijn favoriete film “Lawrence of Arabia”, waarin de Britse officier T.E.Lawrence per kameel (‘woestijnschip’) door de droge Arabische woestijn reist. Vroeg in de morgen vertrokken we met tien kamelen voor een tocht van drie uur, een lunch in de woestijn en de terugreis. Het opstappen is het meest komisch bij kamelen. Een kameel staat eerst met zijn voorpoten op en daarna zijn achterpoten. Als je dat niet snel door hebt lig je er af voordat je het door hebt. Maar het ging gelukkig goed bij iedereen. Het rijden zelf is net paardrijden. Alleen gaat alles per kameel wel langzamer. Deze dieren kunnen dit tempo dagen aanhouden en zelfs een maand zonder eten en water. Ongelofelijk in zo’n droge omgeving. Dat is hier niet onbelangrijk omdat ik van de lokale begeleiders te horen kreeg dat er in Cholistan maar enkele weken per jaar regen valt. En de woestijn breid zich langzaam uit.

Na terugkomst beetje relaxen. En we hadden zelfs nog een gelukje. Het fort is nu eigendom van een machtige Pakistaanse familie en dus niet vrij toegankelijk. En wil het nu net zo zijn dat de familie het fort bezocht op die bewuste zaterdag. En dus konden we als groep even naar binnen. Al moet ik achteraf wel zeggen dat het fort er slecht aan toe is: veel scheuren en vele stenen missend. De familie is zelf niet bereid geld uit te geven voor restauratie en het verkopen aan de overheid is voor hen ook geen oplossing. Erg jammer omdat het een unieke plek is in Pakistan.
s’Avonds heeft de meereizende kok nogmaals heerlijk traditioneel Pakistaans gekookt en hebben we een groot kampvuur gemaakt. Al vroeg gaan slapen: op zondag weer een warme, vermoeiende terugreis naar Multan. Daar verliet ik als enige eerder de groep, omdat ik op maandag weer op de ambassade moest zijn. Ik vloog vanuit Multan naar Lahore en van daar door naar Islamabad. Scheelde veel tijd. De anderen zouden per bus terugreizen naar Lahore.

Op de terugreis nog enkele interessante monumenten bezocht, zoals het mausoleum van Uch Sharif en de nabijgelegen waterbarrière bij Panjnad Head. Op dit punt komen twee van Pakisaans belangrijkste rivieren samen: de Jhelum en de Sutlej. De Britten hebben daarom juist op deze plek in 1931 een imposant bouwwerk gebouwd om het omliggende land van water te voorzien. Het deed mij een beetje denken aan ‘onze’ stormvloedkering in de Oosterschelde.
De chauffeur trok aardig door (inclusief alle inmiddels bekende Pakistaanse capriolen) zodat we rond 16.30 op het vliegveld van Multan arriveerden. Daar was er bij mij nog even lichte onrust omdat het lokale vliegveld zeer klein is (slechts 2 vluchten per dag) en enkele omstanders aangaven dat mijn vlucht was gecanceled. Om nu nog uren in de bus te boemelen...daar had ik eerlijk gezegd geen zin in. Maar gelukkig ging alles goed: met een oude Fokker F-27 van Pakistan International Airlines (PIA) naar Lahore gevlogen en vandaar met een Boeing 737 door naar Islamabad/Rawalpindi. Om 22.00 was ik thuis. Een super-ervaring rijker!

Tot volgende week,

Serge